Why bike? : Why not?

เมื่อไม่นานมานี้ผมตัดสินใจลงทุนซ่อมจักรยานคันเก่าเพื่อนำมาใช้ปั่นไปทำงาน และออกกำลังกาย รวมไปถึง update อุปกรณ์เสริมต่าง ๆ ที่เสื่อมสลายไปตามกาลเวลากว่าห้าปีที่ไม่มีการใช้งาน การปั่นจักรยานประจำวันในช่วงนี้ของชีวิตกลับถูกตั้งคำถามมากกว่าช่วงใด ๆ ในชีวิตการปั่นจักรยานกว่ายี่สิบปีของผมเลยทีเดียว คำถามว่า “ทำไม” ดูเหมือนจะเป็นคำถามที่ตอบยากมาก ๆ ถ้าไม่ใช่ตอบว่า “Why not”

ความรุ่งเรืองของจักรยานถูกแบ่งออกเป็นสามช่วง ในช่วงแรกที่เป็นการกำเนิดจักรยานในรูปทรงปัจจุบันรวมไปถึงการคิดค้นล้อยางแบบเติมลมโดยนายดันลอป ช่วงที่สองเมื่อมีการคิดค้นจักรยานที่เรียกว่า “เสือภูเขา” และ ในยุคปัจจุบันนี้ ที่คำว่า “Bike Commuter” เป็นตัวฉุดกระแสการปั่นจักรยานในปัจจุบัน ในความเห็นของผมเองไม่มีคำตอบใดที่จะเหมาะสมไปกว่า “Why not” ณ เวลาปัจจุบัน อย่างไรก็ตามคำตอบนี้ก่อให้เกิดบทสนทนาต่อเนื่องอย่างไม่รู้จบจากเหล่า non-biker ไล่ไปตั้งแต่สภาพอากาศที่เหมาะสม สภาพบรรยากาศที่เหมาะสม ระยะทางที่เหมาะสม จักรยานที่เหมาะสม องค์ประกอบพื้นฐานที่เหมาะสม ไล่ไปตั้งแต่ที่จอด ถนน ทางจักรยาน ไปจนเพื่อนร่วมแก๊ง หรือเพื่อนร่วมถนน ทั้งหมดทั้งสิ้นนี้ ยังไม่เหมาะสมในการที่จะขี่จักรยาน ณ เวลานี้ และอาจจะเลยเถิดไปถึงภาพอันสยดสยองของการเสียชีวิตของหนุ่มนักเรียนนอกที่เลือกที่จะใช้จักรยานในการเดินทาง ผมเองได้ยินเวอร์ชั่นคล้าย ๆ กันนี้จากพ่อและแม่ของผมเองเมื่อเกือบสามสิบปีมาแล้ว ปัจจุบันเวอร์ชั่นคล้าย ๆ กันนี้ก็เวียนวนไปมาอยู่เช่นนี้ เหมือนแผ่นเสียงตกร่องข้ามทศวรรษ

จากประสบการณ์ในการชักชวน รณรงค์ ไม่ว่าจะการแสดงให้เห็นเป็นตัวอย่าง สร้างจิตสำนึก สร้างความเข้าใจ และอื่น ๆ อีกมากมาย มาตั้งแต่ยุคสมัยยังหนุ่ม ๆ ณ เวลานี้ ผมไม่คิดที่จะรณรงค์ หรือชักชวนใครอีกแล้ว เพราะคำตอบของ Why not ก็จะเวียนกลับมาให้ได้ยินบ่อยกว่าที่ได้ยินอยู่ทุกวันนี้ไปอีกหลายเท่าตามปริมาณการรณรงค์ หรือชักชวนที่ทำออกไป แต่กระนั้นเลย ในใจผมยังรู้สึกอยู่เสมอว่าจากประสบการณ์ของผม ไม่มีเวลาใดจะเหมาะมากไปกว่าในปัจจุบันนี้ที่จะหันมา Bike Commute … ผมอยากจะลองไล่ดูว่า Why

1. น้ำมันราคาสี่สิบบาท : คุณเคยจดบันทึกบ้างหรือไม่ว่าในแต่ละเดือนคุณจ่ายค่าน้ำมันไปเท่าไร ผมรับประกันว่าถ้าคุณหยุดขับรถภายในเวลาสองเดือน คุณจะสามารถนำเงินที่ประหยัดได้ไปถอยจักรยานแนว ๆ ออกมาปั่นไป 7-11 ฝั่งตรงข้ามถนนได้อย่างไม่ต้องอายแว้นหน้าไหน แม้ว่าเงินไม่ได้เป็นปัจจัยอะไรที่คุณจะต้องห่วงก็ตาม แต่ลองคิดดูว่าเงินจำนวนนั้นจะทำให้คุณได้ถอยอะไร ๆ ที่คุณไม่อยากได้ หรือยากได้ แบบไม่ต้องคิดอะไรได้อีกเท่าไร เท่านี้ก็มีความสุขแล้ว

2. Bike Commute : คำนี้ทำให้เกิดจักรยานหลากหลายรูปแบบที่สามารถตอบสนองความเป็นคุณได้มากกว่าเวลาใด ๆ ทั้งสิ้น จักรยานพับขนาดเล็ก ขนาดใหญ่ เสือภูเขา ล้อใหญ่ ล้อเล็ก city bike fixed gear vintage bike หลากหลายยี่ห้อ ที่นอกจากจะทำให้คุณมึนหัวได้พอประมาณแล้ว จะยังตอบความต้องการได้ทุกระดับกระเป๋า และสไตล์ เริ่มตั้งแต่ หลักไม่กี่พัน ไปจนถึงครึ่งล้าน

3. ภาวะโลกร้อน : ไม่ว่าเราจะตระหนักอย่างไรก็ตาม โลกของเราก็ยังต้องร้อนขึ้นทุก ๆ วัน แม้ว่าการออกมาปั่นจักรยานอาจจะไม่สามารถเปลี่ยนแปลงแนวโน้มเหล่านี้ได้ แต่ก็ไม่ได้เป็นส่วนที่เพิ่มภาระให้กับหน่วยงานใด ๆ หรือใคร ๆ ที่พยายามแก้ไขปัญหานี้ให้กับลูกหลานของเรา คุณจะกลายเป็นนักอนุรักษ์ได้โดยง่ายแบบไม่จำเป็นต้องไปยืนถือป้ายประท้วงบนถนนสายไหน

4. รัฐบาล : ทางจักรยานที่เหมาะสม เป็นเหตุผลยอดนิยมที่หลายคนให้กับคำถาม Why not ในยุคของรัฐบาลที่ไม่สามารถแม้กระทั่งแยกแยะว่าการทำผิดกฎหมายกับการไม่กระทำตามกฎหมายต่างกันอย่างไร ทางจักรยานจะไม่มีวันได้เกิดขึ้นอย่างแน่นอน อาจารย์ผู้ใหญ่ที่เป็นผู้นำการรณรงค์ทางจักรยานตั้งแต่ครั้งแรกในยุค พ.ต.จำลอง ศรีเมือง เป็นพ่อเมืองกรุงเทพฯ ไล่ไปเรื่อย ๆ มาเป็นเวลายี่สิบปี ในปัจจุบันนี้ท่านก็ยังไม่ได้เริ่ม bike commute ด้วยเหตุผลที่ว่านี้ ในปั้นปลายของชีวิตของท่าน เราก็คงยังไม่มีโอกาสเห็นสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นในเมืองไทย เมื่อคิดว่ามันไม่มีวันเกิดขึ้น ก็ไม่ต้องรอ

5. ความเท่ห์ : ไม่มีเวลาอื่น ๆ ใดในประวัติศาสตร์จักรยาน ยกเว้นในยุคต้นกำเนิดของจักรยาน ที่จักรยานจะเป็นตัวแทนของความเท่ห์อย่างเช่นเวลานี้ ในหนังสือแต่งบ้านตอนนี้ มากกว่า 60% เราจะเห็นจักรยานเป็นส่วนหนึ่งในหนังสือ ไม่ว่าจะเป็นบ้านพักอาศัย ร้านค้า ร้านอาหาร เหมือนกับเฟอร์นิเจอร์ชิ้นสำคัญอื่น ๆ ของบ้าน หรืออาคารหลังนั้น ๆ กิจกรรม การแสดงออกทั้งหลาย ถูกมองเป็นความรับผิดชอบต่อโลก มนุษย์ สังคม และอนาคต หลาย ๆ กระแสก็ตอบสนองเทรนด์นี้ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องแต่งกาย อุปกรณ์เสริม และอื่น ๆ

6. คุณภาพชีวิต : การที่จะใช้จักรยานเพื่อปั่นไปทำงาน จะสร้างกรอบชีวิตของคุณให้มีคุณภาพชีวิตโดยรวมที่ดีมากขึ้น นอกเหนือจากสุขภาพที่เกิดขึ้นจากการขี่จักรยานแล้ว การใข้จักรยานยังกำหนดให้คุณต้องคิดถึงระยะทางระหว่างบ้านและที่ทำงาน คุณจะพยายามลดระยะทางนั้น เมื่อคุณใช้จักรยานในการทำกิจกรรมอื่น ๆ มากขึ้นเรื่อย ๆ คุณก็จะเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างชุมชนรอบ ๆ ตัวของคุณให้กลับมาน่าอยู่ยิ่งขึ้น และ sustainable มากขึ้น คุณจะปั่นจักรยานออกไปซื้อของ มีเวลาทักทายเพื่อนบ้าน อุดหนุนร้านขายของชำเล็ก ๆ ในชุมชน ตลาดสดชุมชน ชีวิตของคุณจะกลับคืนมา ชีวิตชีวาของชุมชนจะกลับคืนมา คุณเริ่มก่อนก็ได้ประโยชน์ก่อน

ผมคงสามารถไล่ไปได้เรื่อย ๆ แต่สำหรับ non-biker แล้วล่ะก็ เหตุผลของเขาคงมากกว่าผมอีกหลายร้อยเท่า จึงไม่มีประโยชน์อะไรที่จะต่อความยาว แต่ผมมั่นใจเป็นอย่างยิ่งว่าถ้าคุณเคยฝันจะใช้ชีวิตอย่างมีความสุข แสดงออกด้วยการพึ่งพากำลังขาของเรา ถ้าคุณไม่เริ่มวันนี้ คุณก็จะไม่มีวันทำความฝันนี้ได้เลยในชีวิตคุณ

ปล. ภาพประกอบส่วนใหญ่นำมาจาก FB ของเพื่อนของผมโดยไม่ขออนุญาติ หวังว่าเขาคงให้อภัย ใครอยากชมต่อไป Facebook เขาได้เลย